Giáo dục là lĩnh vực luôn chịu tác động mạnh mẽ của các cuộc cách mạng công nghệ trên toàn cầu. Nếu như trước đây, tài liệu giáo dục chủ yếu dưới dạng sách in, vở viết và giáo án giấy thì nay, cùng với làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ, xu thế số hoá tài liệu giáo dục đã và đang lan rộng đến từng ngôi trường, từng lớp học và từng người học. Đây không còn là lựa chọn, mà là hướng đi bắt buộc để ngành giáo dục có thể bắt kịp sự phát triển của thời đại và thích ứng với những yêu cầu mới của xã hội tri thức hiện đại.
Số hoá tài liệu giáo dục là quá trình chuyển đổi các loại tài liệu giảng dạy, học tập từ bản giấy sang định dạng số như file Word, PDF, video, ảnh, bài giảng điện tử, mô phỏng 3D, hay các nội dung tương tác số trên nền tảng học trực tuyến. Nhờ số hoá, những cuốn sách giáo khoa dày cộp hay những tập tài liệu cồng kềnh giờ đây có thể gói gọn trong một chiếc máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh. Điều này mang lại sự tiện lợi chưa từng có cho giáo viên, học sinh cũng như các nhà quản lý giáo dục.
Đặc biệt, với sự phát triển của các công cụ học liệu số hiện đại như MozaBook, Google Classroom, Microsoft Teams, hay các nền tảng học online tích hợp kho học liệu số phong phú, việc số hoá tài liệu giáo dục không chỉ dừng lại ở việc “chuyển giấy thành file” mà còn mở rộng thành việc làm giàu, làm mới, và cá nhân hoá nội dung học tập. Học sinh có thể dễ dàng tiếp cận tri thức qua các mô phỏng thực tế ảo, hình ảnh 3D sống động, video minh hoạ, bài kiểm tra tự động hay các trò chơi giáo dục kích thích tư duy.
Một trong những ưu điểm lớn nhất của việc số hoá tài liệu là khả năng lưu trữ và chia sẻ gần như không giới hạn. Giáo viên có thể dễ dàng xây dựng ngân hàng đề thi, kho bài giảng điện tử, tài liệu tham khảo… và chia sẻ ngay lập tức đến học sinh thông qua hệ thống quản lý học tập. Học sinh có thể tra cứu và học tập bất cứ lúc nào, kể cả khi không có mặt trên lớp. Đây là nền tảng quan trọng giúp giáo dục không còn bị giới hạn bởi không gian và thời gian.
Bên cạnh đó, số hoá tài liệu còn giúp giáo dục thích ứng tốt hơn với những biến động bất ngờ như đại dịch Covid-19 vừa qua. Khi việc học online trở thành giải pháp duy nhất, những trường học đã có hệ thống tài liệu số hoá hoàn chỉnh đã nhanh chóng chuyển đổi và duy trì hoạt động giảng dạy mà không gặp nhiều khó khăn. Điều này càng khẳng định vai trò không thể thiếu của tài liệu số trong giáo dục hiện đại.
Tuy nhiên, hành trình số hoá tài liệu giáo dục cũng đặt ra không ít thách thức. Đó là yêu cầu về hạ tầng công nghệ, đường truyền Internet ổn định, thiết bị hiện đại cho giáo viên và học sinh. Đó còn là bài toán đào tạo kỹ năng công nghệ số cho đội ngũ giáo viên để họ làm chủ được công cụ, phần mềm, và tạo ra những nội dung học liệu số chất lượng cao. Ngoài ra, việc bảo mật dữ liệu, quản lý bản quyền nội dung số cũng là vấn đề mà các đơn vị giáo dục cần đặc biệt quan tâm.
Tại Việt Nam, nhiều trường học, đặc biệt là các trường học tiên phong, các dự án giáo dục công nghệ đang từng bước triển khai mạnh mẽ quá trình số hoá tài liệu. Các kho học liệu số như Viettel Study, K12Online, hay MozaWeb với hàng ngàn nội dung học tập đa dạng đã và đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho giáo viên trong quá trình giảng dạy và sáng tạo bài học.
Số hoá tài liệu giáo dục không chỉ là xu thế nhất thời, mà chắc chắn sẽ là chiến lược dài hạn của mọi quốc gia muốn phát triển giáo dục hiện đại. Đây là con đường không thể đảo ngược, là chìa khoá mở ra nền giáo dục thông minh, linh hoạt, cá nhân hoá và hội nhập sâu rộng với thế giới. Trong tương lai gần, hệ sinh thái tài liệu số sẽ không chỉ là lợi thế mà còn là tiêu chuẩn tối thiểu mà bất kỳ trường học nào cũng cần phải có nếu muốn nâng cao chất lượng dạy và học, chuẩn bị hành trang cho thế hệ học sinh bước vào nền kinh tế số toàn cầu.
.png){kind=small}